COĞRAFYA DERSİ 10. SINIF 1. DÖNEM 3. YAZILI SORULARI VE CEVAPLARI

… – …  EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI ………..……………..… OKULU 10/… SINIFI

COĞRAFYA DERSİ 1. DÖNEM 3. YAZILISI

Tarih: …/…/……

ADI SOYADI:………………………… NU:………….. PUAN:………

1. (10 puan)

Yukarıda nüfus piramidi verilen ülke ile ilgili özelikleri yazınız?

a)

b)

c)

d)

e)

f )

g)

h)

ı )

İ )

2.

Yukarıda verilen ülkelerden hangilerinde nüfus artış hızı önemli bir sorun oluşturmaz? (10 puan)

3.  Nüfus sayımı niçin yapılır, nüfus sayımı sonucunda hangi bilgiler elde edilir? (10 puan)

a)

b)

c)

d)

e)

4. Nüfus bilim uzmanları üç büyük sıçrama döneminin yaşandığını tespit etmiştir. Bu sıçrama dönemleri şunlardır ; (10 puan)

5.

Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi bitki örtüsü kuşaklar halinde değişmektedir. Bu durumunun nedenini açıklayanız. (10 puan)

6. İntrazonal toprakların isimlerini yazınız ve bir tanesini açıklayınız? (10 puan)

7.

Bir ülkenin nüfus piramidinde 1920 ile 2000 yıllarında yukarıdaki gibi bir değişim yaşanmıştır.

Buna göre bu ülke de doğum oranları, sanayi, sağlık, ihraç ve ithal ürünleri gibi konularda nasıl bir değişim olmuştur. Açıklayınız. (8 puan)

8.  Aşağıda verilen özelliklerin ait olduğu kaynak türünü yanlarına yazınız ? (8 puan)

a) Vadi yamaçlarını yer altı suyu tablasını kestiği  yerlerde oluşur: ……………………………….

b) Kolay çözünebilen karstik arazilerin bulunduğu alanlarda erime sonucu meydana gelen boşluklarda oluşan kaynaklardır. ………………………………….

c) kırıklı yapıların bulunduğu alanlarda yüzeye çıkan suların oluşturduğu kaynaklardır.

d) İki geçirimsiz tabaka arasında geçirimli tabakada biriken suyun sondaj yapılarak yeryüzüne çıkarılmasıyla oluşan kaynaktır………………………

9.

Yukarıdaki haritada işaretlenen okyanus ve kıtaların adlarını yazınız. (7 puan)

10.

Yukarıdaki dünya haritasında işaretlenen alanları nüfuslarına göre az ve çok olarak gruplandırınız.     (7 puan)

11.  Aşağıdaki ifadelerin doğru veya yanlışlığını yanlarındaki kutucuklara işaretleyiniz. (10 puan)

BAŞARILAR DİLERİM...

CEVAP ANAHTARI

1. Nüfus piramidi gelişmemiş ülkeye aittir. Bu ülkeye ait özellikler şunladır.

a) Doğum oranı yüksektir

b) Çocuk ve ölüm oranları fazladır

c) Genç ve çocuk sayısı fazladır

d) Yaşlı nüfus sayısı azdır

e) şehirler yaşayan nüfus daha azdır

f ) Beslenme koşulları kötüdür

g) Ortalama ömür kısadır

h) Kadınlarda evlenme yaşı düşüktür

ı ) Sanayide çalışanların sayısı azdır

i ) Sanayi bakımından geri kalmıştır.

2.  I ve II

3. Nüfus sayımı sonucunda elde edilen bilgiler şunlardır.

a) Toplam nüfus sayısı

b) Nüfusun cinsiyete göre dağılımı

c) Eğitim durumu

d) Medeni durum

e) Nüfusun bölge ve illere göre dağılımı

4. Günümüze kadar nüfus da yaşanan üç büyük sıçrama dönemleri şunlardır. Birincisi 2 milyon yıl önce insanların alet yapımını keşfetmesi ile yaşanmıştır. İkinci si yaklaşık 10.000 yıl önce yaşanmıştır. İnsanların yerleşik yaşama geçmesi, hayvanların evcilleştirmesi ve tarımla uğraşma sonucunda gerçekleşmiştir. Üçüncüsü ise Sanayi devrimi ile gerçekleşti. Sanayi devrimi ile birlikte yaşam düzeyi yükseldi tıp alanında ilerlemeler oldu beslenme ve sağlık koşulları düzeldi.

5. Şekilde de görüldüğü gibi yükseklere doğru gidildikçe bitki türleri geniş yapraklı ormanlardan iğne yapraklı ormanlara doğru gitmektedir. Bu durumun temel nedeni yükseklere doğru çıkıldıkça sıcaklığın azalmasıdır. Ayrıca dağın zirvelerinde dağ çayırlarının bulunması da sıcaklığın çok düşük olduğunun ve yağışların azalmasının bir kanıtıdır.

6.  İntrazonal topraklar: 1. Halomorfik topraklar   2. Hidromorfik topraklar   3. Kalsimorfik topraklar

1. Halomorfik topraklar: Kurak ve  yarı kurak bölgelerde suyla eriyik haldeki çeşitli tuz ve karbonatların suyun buharlaşmasıyla toprağın yüzeyinde veya çeşitli derinliklerde birikmesi ile oluşmaktadır.

7.  Nüfus piramidi verilen ülke de 1920 ile 2000 yıllarına bakıldığı zaman ülkenin geri kalmışlıktan çıkıp gelişmiş bir ülke haline geldiği görülmektedir. Buna göre de şu değişimler yaşanmıştır:

Doğum oranları: Ülkede sağlık alanında yaşanan gelişmelerin bir sonucu olarak doğum oranları azalmıştır.

Sanayi: Ülke de sanayi alanında  büyük ilerlemeler yaşanmıştır

Sağlık: teknolojik gelişmelere bağlı olarak sağlık sektörü de gelişmiştir.

İhraç ürünleri: Başka ülkelere sanayi ürünleri satmaktadır

İthal ürünleri: Başka ülkelerden hammadde almaktadır.

8.  a) Vadi kaynağı (yamaç kaynağı )    b) Karstik kaynak   c) Fay kaynağı  d) Artezyen kaynağı

9.  I. Atlas okyanusu   II. Kuzey Amerika   III. Hint okyanusu    IV. Okyanusya (Avustralya ) V. Afrika

10.  Nüfusun çok olduğu yerler: I – III Nüfusun az olduğu yerler: II – IV – V

11.

MENGÜCEKLİLER, MENGÜCEK BEYLİĞİ, ÖZELLİKLERİ

(1080-1228)

-Alp Arslan’ın komutanlarından emir Mengücek, Erzincan ve Kemah çevresini fethederek bu devletin temelini atmıştır.

-Beylik hakkındaki ilk bilgiler oğlu  İshak zamanında başlar (1118-1142).

-Danişmentlilerin hâkimiyetini tanıyan İshak’ın ölümünden sonra devlet iki kola ayrıldı (1142).

-Oğullarından Davud Erzincan ve Kemah’a; Süleyman ise Divriği’ye hakim oldu.

a- Erzincan-Kemah Kolu; Şebinkarahisar’ı da içine alan bu kol, Alaaddin Keykubad tarafından  ortadan kaldırıldı (1228).

b- Divriği Kolu: Bu kol  hakkında fazla bir bilgi olmamakla birlikte, 1250 yılına  kadar Selçuklu hâkimiyeti altında varlığını sürdürdüğü bilinmektedir. Mengücekler  zamanında özellikle Erzincan ve Divriği birer kültür ve ticaret merkezi durumuna gelmiştir.

GELİŞİMİN KRİTİK DÖNEMLERİ, ÖZELLİKLERİ

Çocuklar, bazı gelişim dönemlerinde ve yaşlarda belli tür öğrenmelere karşı yüksek duyarlılık gösterme eğilimindedirler. çevre etkilerine karşı daha duyarlıdırlar ve çevrede düzenlenen öğrenme yaşantılarını diğer dönemlerden daha hızlı kazanabilirler. Psikologlar bu döneme kritik gelişim dönemleri adını vermektedirler.

Ana-baba ve öğretmenler, çocukların üst düzeyde gelişimlerini sağlamak istiyorlarsa, bu kritik gelişim dönemlerinde, çocukların belirli yaşantıları geçirmeleri için olanaklar hazırlamalıdırlar. Örneğin; çocukların başkalarıyla yakın ilişkiler kurabilmesi için bebeklere yakın, sevecen, sıcak davranılmalıdır. Bu şansı, bebeklere sağlamadaki gecikme, en fazla altı ayı geçtiği taktirde, okul yıllarında sosyal ilişkiler geliştirme yeteneği zayıflayabilir. (Bowlby, 1965)

Burada can alıcı nokta zamanlamadır. Eğer öğrencilere yaşamlarının belirli zamanlarında öğrenme fırsatları sağlanmamışsa gelişim ya yavaşlayabilir ya da tamamen durabilir. Birçok psikologa göre okul öncesi yılları psıko-sosyal gelişim için olduğu kadar zihin ve dil gelişimleri için de kritik gelişim dönemidir. Bu nedenle, özellikle sosyo- kültürel açıdan geri olan çevrelerde yaşayan çocukların bu dezavantajını gidermek için erken yönlendirici programların uygulanması gerekmektedir. Aksi taktirde çocuklar çok önemlibazı, yaşantıları zamanında kazanamayacaklarından dolayı yaşıtlarından daha geride görünebilirler.

İlk yıllarda gelişim çok önemlidir. Bunu ilk kez Freud kişilik uyumsuzluğuna ilişkin çalışmalarında ortaya koymuştur. Freud birçok kişilik uyum bozukluğu gösteren kişilerin çocukluk yıllarında başarısız deneyimlere sahip olduğunu saptamıştır. Erikson ise bu devreyi güven evresi olarak değerlendirir.

Knobloch ve Pasamanich 1974 yılında gerçekleştirdikleri, yaşamın ilk beş yılını kapsayan model gelişimeilginç bir yorum getirmektedir. Beş davranışın sağlıklı bir gelişim için bütünleşmesi gerektiğini söylerler.

Bunlar:

1. Algı, duygu hareket tepkileri ve göz el koordinasyonu içeren uyum,

2. Başın dengesi oturma, ayakta durma, emekleme ve yürümeyi içeren tüm motor davranışlar,

3. Objeleri el ve parmakları kullanarak yakalama ve kavramayı içeren motor davranış,

4. Cümleler, yüz ifadeleri, mimik ve sözcüklerle kavrayış içeren dil faaliyeti,

5. Beslenme becerisi, tuvalet eğitimi, bağımsızlık ve işbirliğini içeren kişisel-sosyal davranıştır.

Knobloch ve Pasamanich, Arnold Gesell’in çalışma ve ölçümlerini geliştirerek, gelişimin ilk beş yılında bazı kritik yaşların varlığını savunmuşlardır. Bu kritik ay ve yaşlar şöyle özetlenir.

Birinci yılın ilk üç ayında, bebekler göz kürelerinin hareketini sağlayan” oculomotor “kaslarının kontrolünü kazanırlar. Dört haftalık yeni doğan, başının üstünde asılı duran bir objeyi hemen fark etmez, ama obje, çocuğun görme çizgisi üzerinde hareket ettirilirse çocuk onu sınırlı bir alan içinde baş ve göz hareketleriyle izler.

İlk yılın ikinci çeyreğini oluşturan 18. ve 28 haftalarda başı ve bedenin üst kısmını destekleyen kaslarla, el ve kolların hareketini sağlayan kasların kontrolü kazanılır. Bebek, yastıklarla desteklenmiş olarak oturmaktan hoşlanır ve başını destek olmadan dik tutabilir, bir objeye uzatabilir.

İlk yılın üçüncü çeyreği olan 28. ve 40. haftalar arasında, gövde ve parmaklardaki kontrolün geliştiği görülür. Çocuğun bu evrede başparmağını kullanabilmesi yakalama becerisini geliştirir.

40. ve 52. haftalar arasında, çocukların bacaklarıyla ayaklarını kontrol edebildikleri ve bu evrede destekle ayakta durup yürüyebildikleri görülür. Bacaklar gövdeyi taşıyacak kadar kuvvetlidir, ama vücuttaki denge zayıftır.Çocuk rahatça oturabilir, vücudunu döndürebilir ve düşmeden bir yana eğilebilir. Yüzükoyun yatarken oturabilir, yerde sürünerek ilerleyebilir ya da emekleyebilir.

İkinci yılda koşma ve yürüme gelişir, çocuklar küçük ve büyük tuvaletlerini kontrol etmeyi başarırlar. Konuşmaya başlarlar ve kişisel kimliğe sahip olmak isterler.

İki ve üç yaşlarında çocuklar, dili bir düşünce aracı olarak kullanabilirler.

Dördüncü yılda çocuklar gerek kişisel yaşamlarında, gerekse ev ortamlarında daha bağımsız olmaya başlarlar. dört yaş çocuğunun motor davranışı daha mükemmelleşmiş, her hareket tek başına yapılabilir hale gelmiştir.

Beşinci yılda motor kontrolü olgunlaşmış dil oldukça yeterli bir biçimde ifade edilebilir hale gelmiş ve sosyaluyum görülmeye başlamıştır. Çocuğun hareketleri gelişmiş, dengesi kusursuz hale gelmiştir.

Ayrıca ilk çocuklukta iki buçuk ve beş yaş kritik dönemlerdir. İki buçuk yaş dönemi bir geçiş dönemidir. 2, 5 yaş dönemi bir dönüm noktası ve sinir döneminin gelişiminde bir ara dönemidir. 2, 5 yaş dönemi çocuğunun dengesi tam değildir. En önemli özellik farklı kutuplar arasında yalpalamadır. sonuç olarak bu yaş bir aykırılık ve dengesizlik yaşıdır.

5 yaş çocuğunun dönemi bir olgunluk dönemidir. 5 yaş çocuğu 4 yaş çocuğundan değişiktir. 4 yaş çocuğu değişkenlere kaypaktır. 5 yaş çocuğu ise olgun bir yapıdadır. Kısaca 5yaş çocuğu kendi kendine yeter, sosyaldir, kendinden emindir, şekilci ve uyumludur, rahat ve ciddidir, dikkatli ve kararlıdır. Nazik bir dosttur. 3 yaş çocuğunun gelişmiş biçimidir.

Son çocukluk ise 6 ve 10 yaştır. 6 yaşında çocuk 2, 5 yaşının olumsuzluklarını gösterir. değişken yaştır. Bedensel ve patolojik değişmeler dikkat çeker.

10 yaşında düzenli huzurlu ve elde edilen bilgilerin özümlendiği toplandığı, dengelendiği ara evredir. 10 yaş çocuğunun günlük gereksinimine duygusal yaşamına sosyal gelişimine dikkat edilmelidir.

ZAMAN BİLDİREN KELİMELER, KULLANIMLARI, ÖZELLİKLERİ (TİME WORDS)

Time                              Zaman

O’clock                          saat

Past                               geçiyor

To                                  var

Half                                yarım, buçuk

Quarter                         çeyrek

Minute                           dakika

O’clock kelimesi vakit bildirirken söylenen –saat üç, saat beş – gibi sözlerdeki saat anlamındadır.

“…ye, …ya” ve “….mek, ….mak” anlamlarında olduğunu bildiğimiz to ön takısı vakit bildirmede kullanılınca “üçe beş var, altıya yirmi var” cümlelerindeki var anlamını verir.

What time is it?                           Saat kaç?

It’s ten o’clock.                            Saat ondur.

It’s seven o’clock.                       Saat yedidir.

It’s twenty to one.                        Bir yirmi var.

It’s five to eleven                         On bire beş var.

Dikkat: Türkçe de önce saat sonra dakika söylenirken, İngilizce de önce dakika sonra saat söylenir.

Quarter kelimesi kullanılınca başına bir a eklenir.

It’s  a quarter to six.                    Altıya çeyrek var.

It’s a quarter to nine.                  Dokuza çeyrek var.

Türkçedeki –geçiyor- kelimesinin yerine İngilizce de past kelimesi kullanılır.

It’s twenty past twelve.               On ikiyi yirmi geçiyor.

It’s five past one.                        Biri beş geçiyor.

Dikkat: Türkçe de önce saat sonra dakika söylenirken, İngilizce de önce dakika sonra saat söylenir.

-çeyrek geçiyor- ları söylemek için a quarter kelime grubu kullanılır.

It’s a quarter past three.            Üçü çeyrek geçiyor.

It’s quarter past eleven.            On biri çeyrek geçiyor.

Buçukları anlatmak için half past kullanılır.

It’s half past four.                        Dört buçuk.

It’s half past eight.                      Sekiz buçuk.

-geçiyor- ve –var- larda dakika 5-10-15-20-25’ten birisi değil de 3-7-9-14 gibi beşle bölünemeyen bir sayı ise –dakika(lar)- anlamında minutes eklenir.

It’s four minutes past two.        İkiyi ondört dakika geçiyor.

It’s six minutes to eight.            Sekize altı dakika var.

bilgitakim